Tiểu sử
Lý Thường Kiệt(chữ Hán: 李常傑； tên thật là Ngô Tuấn; 1019–1105) là một danh tướng nhà Lý có công đánh bại quân nhà Tống vào năm 1075-1077.
Theo Phả hệ họ Ngô Việt Nam, ông tên thật là Ngô Tuấn, là con của Sùng Tiết tướng quân Ngô An Ngữ, cháu của Ngô Ích Vệ, chắt của Sứ quân Ngô Xương Xí và cháu 5 đời của Thiên Sách Vương Ngô Xương Ngập–hoàng tử trưởng của Ngô Quyền , người phường Thái Hòa, thành Thăng Long (Hà Nội ngày nay. Có tài liệu lại nói quê ông là làng An Xá, huyện Quảng Đức (Cơ Xá, huyện Gia Lâm ngày nay).
Gia đình ông nối đời làm quan, nhiều mưu lược, có tài
làm tướng. Khi còn ít tuổi, vì vẻ mặt tươi đẹp được sung làm Hoàng môn chi hậu,
là thái giám theo hầu Lý Thái Tông, thăng dần đến chức Nội thị sảnh đô tri. Lý
Thánh Tông phong chức Thái bảo, ban tiết việt để đi thăm hỏi lại dân ở Thanh Hóa,
Nghệ An. Tháng 2 năm 1069, khi vua Lý Thánh Tông thân đi đánh Chiêm Thành, ông
làm tướng tiên phong, bắt được vua Chiêm là Chế Củ (Rudravarman ).
Năm 1075, trước nguy cơ xâm lược của nhà Tống, Lý
Thường Kiệt chủ trương đem quân sang đánh hai châu Ung và châu Khâm, tạo thế
chủ động và để quân ta có thêm thời gian chuẩn bị lực lượng.
Đầu năm 1077, ông đã cho lập phòng tuyến trên sông Như
Nguyệt và phá tan đạo quân xâm lược.
Ngoài việc cầm quân đánh Tống, ông còn hai lần trực
tiếp đi đánh Chiêm Thành vào các năm 1075 và 1104. Những năm cuối đời, ông còn
cầm quân đi đánh Lý Giác ở Diễn Châu (1103). Năm 1104, vua Chiêm Thành là Chế
Ma Na (Jaya Indravarman 2, 1086-1113) đem quân đánh và lấy lại 3 châu Địa Lý
v.v. mà vua Chế Củ đã cắt cho Đại Việt. Đến đây, Lý Thường Kiệt đi đánh, phá
được, Chế Ma Na lại nộp đất ấy cho Đại Việt.
Vì có công, ông được ban "quốc tính", mang
họ vua (do đó có họ tên là Lý Thường Kiệt), và phong làm Phụ quốc thái phó, dao
thụ chư trấn tiết độ, đồng trung thư môn hạ, thượng trụ quốc, thiên tử nghĩa
đệ, phụ quốc thượng tướng quân, tước Khai quốc công, sau lại có công nữa, được
phong làm Thái úy.
Tháng 6 năm 1105, Thái úy Lý Thường Kiệt mất, thọ 87
tuổi. Vua Lý Nhân Tông ban cho ông chức Nhập nội điện đô tri kiểm hiệu thái úy
bình chương quân quốc trọng sự, tước Việt quốc công, thực ấp một vạn hộ, cho
người em là Lý Thường Hiến được kế phong tước hầu.
0 comments :
Post a Comment